Didim Apollo Tapınağı
Angkor Vat Tapınağı, Kamboçya
Kültür varlığı / Kültürel miras:
“Tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklar”
- 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu – Madde 3
- Alan Yönetimi ile Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri ile Yönetim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik – Madde 4
- Kültür Varlıkları İhale Yönetmeliği – Madde 4
“Anıtlar: Tarih, sanat veya bilim açısından istisnaî evrensel değerdeki mimari eserler, heykel ve resim alanındaki şaheserler, arkeolojik nitelikte eleman veya yapılar, kitabeler, mağaralar ve eleman birleşimleri.
Yapı toplulukları: Mimarileri, uyumlulukları veya arazi üzerindeki yerleri nedeniyle tarih, sanat veya bilim açısından istisnaî evrensel değere sahip ayrı veya birleşik yapı toplulukları.
Sitler: Tarihsel, estetik, etnolojik veya antropolojik bakımlardan istisnaî evrensel değeri olan insan ürünü eserler veya doğa ve insanın ortak eserleri ve arkeolojik sitleri kapsayan alanlar”
- Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi – Madde 1
“a) Dinî veya lâik, mimari, tarihi anıtlarla sanat anıtları, arkeolojik değerlerdeki yerler, bütünü itibariyle tarihi veya artistik bir alâka arz eden yapı toplulukları, sanat eserleri, el yazmaları, kitap ve başkaca tarihi, artistik veya arkeolojik değer taşıyan eşya, keza yukarıda bildirilen servetlerden mürekkep bilim koleksiyonlarıyla, önemli kitap, arşiv röprodüksiyon koleksiyonları ve emsali gibi milletlerin kültür muameleklerinde büyük önemde yeri olan menkul ve gayrimenkul varlıklar,
b) Gerçek ve başlıca görevi (a) fıkrasında zikredilen menkûl kültür varlıklarını koruma veya teşhirden ibaret olan müze, büyük kitaplık, arşiv deposu gibi binalarla (a) fıkrasında açıklanan menkul kültür varlıklarının silâhlı bir çatışma halinde korunmasına mahsus sığınaklar,
c) (a) (b) fıkralarında tarif edilen kültür varlıklarını büyükçe sayıda içine alan ve “anıt merkezleri” denilen merkezler.”
Silahlı Çatışma Halinde Kültür Varlıklarının Korunmasına Dair Sözleşme – Madde 1
“Dinsel nitelikte olsun olmasın, her Devlet tarafından arkeoloji, tarih öncesi, tarih, sanat veya bilim için önemli olarak gösterilen ve aşağıdaki kategorilere giren değerler kültür varlığı sayılırlar:
a) Az bulunur zooloji, botanik, mineroloji ve anatomi örnekleri ile koleksiyonlar, paleontoloji bakımından değer taşıyan nesneler;
b) Bilim ve teknik tarihi ile askeri ve sosyal tarihi kapsayan tarihe, ulusların idare adamlarının, bilginlerinin, düşünür ve sanatçılarının hayatlarına ve önemli olaylara değin varlıklar;
c) Kanuna uygun veya aykırı olarak yapılan kazı ve arkeolojik bulgu ürünleri,
d) Tarih ve sanat değeri taşıyan anıtlar ile arkeolojik sitelerden artakalmış kırık, dağınık parçalar,
e) Yüz yıldan daha eskiye ait sikke, hakkedilmiş mühür, kitabe ve benzeri şeyler,
f) Etnolojik gereçler,
g) Sanat değeri bulunan aşağıda gösterilmiş varlıklar:
- Her türlü satıh üzerine, her türlü malzeme ile ve elle yapılmış tablolar, resimler, desenler (elle süslenmiş imalat ürünleri ile sanayie değin desenler bunların dışındadır);
- Her türlü malzemeden yapılmış orijinal heykeller, heykelcilik sanatına değin ürünler;
- Orijinal gravürler, baskılar ve taş basmalar;
- Her türlü malzemeden meydana getirilmiş sanat değeri bulunan montajlar ve asamblajlar;
h) Az bulunur el yazmaları, 1500 yıllarından önce yapılmış baskılar, tarih, edebiyat ve bilim yönünden özel önem taşıyan eski kitaplar, yayınlar, belgeler (tek veya koleksiyon halinde),
i) Posta ve damga pulları ile benzeri pullar (tek veya koleksiyon halinde),
j) Arşivler (plak, fotoğraf ve sinema arşivleri dahil),
k) Yüz yılı aşkın döşeme eşyaları ve eski müzik aletleri.”
- Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması için Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşme – Madde 1
“Kültürel miras, tarihi veya yapılı çevreyi oluşturan ve miras değeri olan anıtları, bina gruplarını ve yerleri ifade eder.”
- ICOMOS Anıtların, Yapı Gruplarının ve Sitlerin Tescil Prensipleri
“Geçmişten bugüne ulaşmış, insanların sahiplik bağı içinde olmaksızın sürekli değişim halinde olan değerlerinin, inançlarının, bilgilerinin ve geleneklerinin bir yansıması olarak betimlenen somut ve somut olmayan tüm varlıklardır. Kültürel miras, insanlar ve mekânlar arasında zaman içinde meydana gelen etkileşimden kaynaklanan çevrenin tüm özelliklerini içerir.”
- ICOMOS Türkiye Mimari Mirası Koruma Bildirgesi