Uluslararası Tesciller – İzmir Kültürel Miras Platformu

Bölüm Başlıkları

UNESCO Dünya Miras Listesi:

1972 tarihli UNESCO Dünya Küültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme gereğince; uluslar arası önem taşıyan ve bu nedenle takdire ve korunmaya değer doğal oluşumlara, anıtlara ve sitlere “Dünya Mirası” statüsü tanınmakta, bu varlıkların yer aldığı listeye de Dünya Miras Listesi adı verilmektedir. Dünya Miras Listesi’nde 2021 yılı itibariyle 167 ülkeden toplam 1154 varlık yer almaktadır. Sözleşme’ye 1983 yılında taraf olan Türkiye’nin ise 17’si kültürel 2’si karma (kültürel ve doğal) nitelikli olmak üzere toplam 19 varlığı bulunmaktadır.

Avrupa Miras Listesi:

Avrupa Birliği, Avrupa’nın Mirası olarak tescillediği miras alanlarını 2013 yılından beri Avrupa Miras Listesi altında bir araya getirmektedir. Avrupa tarihinde önemli birer sembol olan ve Avrupa ideallerini, değerlerini, tarihini ve bütünleşmesini temsil eden miras alanlarının yer aldığı bu listede 2021 yılı itibariyle bu projeye dahil olan 25 ülkeden toplam 48 varlık bulunmaktadır. Türkiye bu projeye dahil değildir.

Akropolis, Yunanistan

Ostia Antica, İtalya

UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Mirası Temsili Listesi:

2003 tarihli UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi gereğince oluşturulan listelerden biri olup ülkelerin somut olmayan miraslarının kültürel uygulamalarını ve ifadelerini temsil eden unsurları tescil ederek Temsili Liste’yi oluşturmaktadır. Liste’de 2021 yılı itibariyle 139 ülkeden toplam 629 unsur yer almaktadır. Sözleşme’ye 2006 yılında taraf olan Türkiye’nin ise 6 tanesi diğer ülkelerle ortak olmak üzere toplam 21 unsuru bulunmaktadır.

UNESCO Küresel Jeoparklar:

2015 yılında kabul edilen UNESCO Yerbilimleri ve Jeoparklar Programı Tüzüğü çerçevesinde, uluslararası jeolojik öneme sahip peyzaj ve sit alanlarına verilen bir unvan olup bu unvana sahip alanların dahil edildiği listeye UNESCO Küresel Jeoparklar adı verilmektedir. Liste’de yer alan varlıklar UNESCO’nun resmi ortaklarından biri olan ve ilk kez 2004 yılında oluşturulan ve 2014 yılında resmi statüye kavuşan Küresel Jeoparklar Ağı’na dahil olmaktadır. UNESCO Küresel Jeopark Ağında 2021 yılı itibariyle 44 ülkeden toplam 169 Küresel Jeopark bulunmaktadır. Türkiye’den bu unavana sahip olan tek alan Kula Volkanik Jeoparkı’dır.

UNESCO Dünya Belleği Kütüğü:

İnsanlığın tarihî, kültürel ve sosyal belleğini oluşturan ve savaşlar başta olmak üzere çeşitli doğal felaketler veya sosyal nedenlerle ortadan kaybolma tehlikesi olan belge ve bilgilerin insanlığın ortak değerleri olarak korunması ve bu korumanın önlemlerinden biri olarak dijital ortamda paylaşılmasını sağlamak amacıyla, UNESCO’nun Bilgi ve İletişim Sektörünce 1992 yılından beri yürütülen Dünya Belleği Programı çerçevesinde tescillenen unsurlar 1995 yılından beri Dünya Belleği Kütüğü altında listelenmektedir. 2021 yılı itibariyle 84 ülkeden toplam 527 unsur bu kütüğe kayıtlı olup Türkiye’den toplam 7 unsur Dünya Belleği Kütüğü’ne tescil edilmiştir.

UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı:

Yerel aktörler tarafından yürütülen kültürel endüstrilerin yaratıcı, ekonomik, sosyal potansiyelini UNESCO’nun kültürel çeşitlilik idealini destekleyecek şekilde geliştirmek ve çeşitli bölgelerden, farklı gelir seviyesi, kapasite ve nüfusa sahip şehirleri yaratıcı endüstriler alanında çalışmak üzere bir araya getirmek amacıyla UNESCO tarafından 2004 yılından beri yürütülen bir girişimdir. Şehirler edebiyat, film, müzik, zanaat ve halk sanatları, tasarım, gastronomi ve medya sanatları alanlarında Yaratıcı Kentler olarak tescillenmekte ve aynı kategorideki diğer kentlerin yer aldığı ağa dahil olmaktadır. 2021 yılı itibariyle toplam 246 şehrin dahil olduğu bu ağa Türkiye’den 7 şehir dahildir.

Santa Fe, Amerika Birleşik Devletleri

Afyonkarahisar, Türkiye

UNESCO Öğrenen Şehirler Ağı:

UNESCO Üye Devletlerini hayat boyu öğrenmeye teşvik etmek ve harekete geçirmek, ilham, teknik bilgi ve en iyi uygulama örneklerini uluslar arası mecrada paylaşmak ve yaygınlaştırmak, kentlerin gelişirken yaşadıkları sorunların diğer kentlerde mevcut olabilecek çözümlerine erişmesini sağlamak ve içermeci ve sürdürülebilir kentsel gelişmeye destek olmak amacıyla Almanya’da bulunan UNESCO Hayat Boyu Öğrenme Enstitüsü (UIL) tarafından 2013 yılından beri yürütülmekte olan bir programdır. Öğrenen Şehir olarak tescillenen şehirler bu ağa dahil olarak bilgi ve deneyimlerini paylaşmaktadır. İyi uygulama örneklerine ayrıca 2015 yılından beri UNESCO Öğrenen Şehir Ödülü verilmektedir. 2021 yılı itibariyle 64 ülkeden toplam 229 üyesi bulunan ağa Türkiye’den 6 kent dahildir.